مقدمه

عفونت لثه یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که سلامت دهان و دندان را تهدید می‌کند. این بیماری معمولاً با التهاب، تورم و خونریزی لثه‌ها آغاز می‌شود و اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند به عوارض جدی‌تر مانند تحلیل لثه، عفونت استخوان فک و حتی از دست دادن دندان‌ها منجر شود. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که عفونت لثه نه تنها بر سلامت دهان، بلکه بر سلامت عمومی بدن نیز تأثیرگذار است و می‌تواند خطر بیماری‌های سیستمیک مانند بیماری‌های قلبی و دیابت را افزایش دهد.

در این مقاله جامع، ابتدا به توضیح عفونت لثه و علل ایجاد آن می‌پردازیم، سپس روش‌های درمان، پیشگیری و تأثیرات آن بر سلامت عمومی بدن را بررسی خواهیم کرد.

عفونت لثه چیست؟

عفونت لثه که به نام علمی ژنژیویت شناخته می‌شود، نوعی التهاب در لثه‌هاست که معمولاً ناشی از تجمع پلاک‌های باکتریایی در اطراف و زیر خط لثه است. اگر این وضعیت درمان نشود، ممکن است به بیماری شدیدتری به نام پریودنتیت تبدیل شود. پریودنتیت با آسیب به بافت‌های عمقی‌تر و حتی استخوان زیر دندان همراه است که می‌تواند منجر به لق شدن یا افتادن دندان‌ها شود.

انواع عفونت لثه

عفونت لثه را می‌توان به دو نوع اصلی تقسیم کرد:

1. ژنژیویت (التهاب اولیه لثه): این مرحله اولیه بیماری است که با علائمی مثل قرمزی، تورم و خونریزی همراه است و به راحتی قابل درمان است.

2. پریودنتیت: اگر ژنژیویت درمان نشود، به این مرحله پیشرفته تبدیل می‌شود که می‌تواند به تحلیل استخوان و از دست دادن دندان منجر شود.

تفاوت ژنژیویت و پریودنتیت

ژنژیویت تنها به لثه‌ها محدود است و با رعایت بهداشت دهان و دندان بهبود می‌یابد، اما پریودنتیت به بافت‌های زیرین نیز آسیب می‌رساند و به درمان تخصصی نیاز دارد.

علائم عفونت لثه

تشخیص زودهنگام عفونت لثه بسیار مهم است، زیرا درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. علائم رایج عفونت لثه شامل موارد زیر است:

1. تورم و قرمزی لثه‌ها: لثه‌ها به طور غیرطبیعی ملتهب و حساس می‌شوند.

2. خونریزی لثه‌ها: هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، خونریزی لثه‌ها مشاهده می‌شود.

3. بوی بد دهان (هالیتوزیس): به دلیل تجمع باکتری‌ها و ایجاد عفونت.

4. درد و حساسیت در لثه‌ها: هنگام خوردن غذاهای گرم، سرد یا حتی هنگام لمس.

5. تحلیل لثه: عقب‌نشینی لثه‌ها و نمایان شدن ریشه دندان‌ها.

6. تغییر در موقعیت دندان‌ها: دندان‌ها ممکن است حرکت کنند یا لق شوند.

علائم در مراحل پیشرفته‌تر

ایجاد کیست یا آبسه در لثه

تحلیل شدید استخوان

از دست رفتن دندان‌ها

علل ایجاد عفونت لثه

عفونت لثه به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، اما مهم‌ترین عامل آن عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. در ادامه، مهم‌ترین علل را بررسی می‌کنیم:

1. پلاک‌های باکتریایی

تجمع پلاک‌ها، لایه نازکی از باکتری‌ها که به سطح دندان می‌چسبند، اصلی‌ترین علت عفونت لثه است. اگر این پلاک‌ها به موقع پاک نشوند، سخت شده و به جرم دندان تبدیل می‌شوند که تنها توسط دندانپزشک قابل برداشتن است.

2. سیگار و دخانیات

افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر در معرض بیماری‌های لثه قرار دارند. دخانیات باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن و کاهش قدرت ترمیم لثه‌ها می‌شود.

3. بیماری‌های زمینه‌ای

برخی بیماری‌ها، مانند دیابت و بیماری‌های خودایمنی، خطر ابتلا به عفونت لثه را افزایش می‌دهند.

4. تغییرات هورمونی

دوران بارداری، بلوغ، قاعدگی و یائسگی می‌توانند باعث افزایش حساسیت لثه‌ها شوند.

5. ژنتیک

افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های لثه دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

6. داروها

برخی داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدافسردگی و داروهای فشار خون می‌توانند خشکی دهان ایجاد کرده و احتمال عفونت را افزایش دهند.

چگونه عفونت لثه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص زودهنگام عفونت لثه می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. برای تشخیص، دندانپزشک معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

1. معاینه بالینی: بررسی وضعیت لثه‌ها از نظر قرمزی، تورم و خونریزی.

2. رادیوگرافی: تصویربرداری از دندان‌ها و استخوان فک برای شناسایی تحلیل استخوان یا عفونت عمقی.

3. اندازه‌گیری پاکت لثه: اندازه‌گیری عمق فضای بین دندان و لثه برای تشخیص میزان پیشرفت بیماری.

درمان عفونت لثه

1. درمان‌های خانگی

مراحل اولیه عفونت لثه، می‌توان با روش‌های ساده خانگی آن را کنترل کرد:

مسواک زدن منظم: دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید.

استفاده از نخ دندان: حذف پلاک‌های بین دندان‌ها.

دهانشویه‌های ضدباکتریایی: مانند کلرهگزیدین برای کاهش باکتری‌ها.

آب نمک گرم: کاهش التهاب و تسکین درد.

2. درمان‌های تخصصی دندانپزشکی

جرم‌گیری حرفه‌ای: حذف پلاک و جرم‌های دندانی توسط دندانپزشک.
جرم‌گیری عمیق (اسکیلینگ و روت پلنینگ): پاکسازی زیر خط لثه و صاف کردن ریشه دندان.

لیزر درمانی: استفاده از لیزر برای حذف باکتری‌ها و ترمیم بافت.

جراحی لثه: در موارد پیشرفته، برای حذف عفونت و ترمیم بافت آسیب‌دیده.

3. دارودرمانی

آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی

دهانشویه‌های تجویزی

عوارض عفونت لثه

عدم درمان عفونت لثه می‌تواند به عوارض جدی منجر شود:

پریودنتیت پیشرفته: تحلیل لثه و استخوان.

افتادن دندان‌ها: به دلیل از بین رفتن استخوان فک.

بیماری‌های قلبی و عروقی: عفونت‌های دهان می‌توانند به سیستم گردش خون وارد شوند.

افزایش خطر دیابت: عفونت مزمن لثه می‌تواند کنترل قند خون را دشوار کند.

روش‌های پیشگیری

پیشگیری از عفونت لثه آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر از درمان آن است. برای پیشگیری، نکات زیر را رعایت کنید:

1. بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم.

2. مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک: حداقل هر ۶ ماه یک‌بار.

3. تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سالم و اجتناب از شیرینی‌جات.

4. قطع مصرف دخانیات: سیگار یکی از عوامل اصلی بیماری‌های لثه است.

نتیجه‌گیری

عفونت لثه یک بیماری رایج اما قابل پیشگیری است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک و اتخاذ سبک زندگی سالم، می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به حداقل رساند. در صورت مشاهده علائمی مانند خونریزی یا تورم لثه‌ها، فوراً اقدام به درمان کنید تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود.